Kortyzol jako przyczyna problemów skórnych XXI wieku
Spis treści
Wstęp
Kortyzol to hormon steroidowy, który wpływa na funkcjonowanie skóry. Receptory dla kortyzolu obecne są w każdej komórce w organizmie- również w komórkach skóry, dlatego jego podwyższony poziom znacząco wpływa na jej fizjologię.
Przyczyny podwyższonego poziomu kortyzolu
W dzisiejszych czasach można wymienić dwie główne przyczyny: przewlekły stres oraz zaburzony rytm okołodobowy. Na jego prawidłowe funkcjonowanie wpływa melatonina oraz kortyzol. Rytm ten warunkuje równowagę między regeneracją a mobilizacją organizmu do pracy. Głównym sygnałem do synchronizacji wydzielania tych hormonów jest światło słoneczne oraz sztuczne światło niebieskie. Słońce zmienia spektrum swojego światła w ciągu dnia, im bliżej zachodu tym generuje więcej światła czerwonego, które stymuluję produkcję melatoniny, czyli najsilniejszego hormonu regenerującego nasz organizm. Kiedy zwiększa się poziom melatoniny w organizmie spada poziom kortyzolu. Tak się nie dzieje w przypadku światła niebieskiego nadmiernie użytkowanego zwłaszcza w godzinach wieczornych. Działa jako stresor dla organizmu i hamuje wytwarzanie melatoniny, uniemożliwia tym samym obniżenie poziomu kortyzolu. W konsekwencji kortyzol jest ciągle na wysokim poziomie.
Skutki podwyższonego poziomu kortyzolu dla skóry
- degradację kolagenu, poprzez wpływ na wzrost stężenia glukozy we krwi powoduje glikację czyli sztywnienie włókien kolagenowych,
- nadmiar kortyzolu i jednocześnie zbyt mała ilość melatoniny skutkuje stresem oksydacyjnym i przyspieszonym starzeniem skóry, gorszą regeneracją czy zaostrzeniem zmian zapalnych,
- zwiększa również wydzielanie VEGF czyli czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego, który zwiększa przepuszczalność naczyń krwionośnych, w konsekwencji wpływając na zaczerwienienie skóry, czy też zaostrzenie trądziku różowatego,
- utlenienie lipidów skórnych i zaburzenie bariery ochronnej a to skutkuje wzrostem przeznaskórkowej utraty wody,
- stymulacja sebocytów oraz lipogenezy, doprowadza do wzrostu produkcji łoju i rozwoju zmian trądzikowych,
- wzrost proliferacji komórek melanocytów, zatem ma swoje podłoże w rozwoju przebarwień,
- w komórkach naskórka zwiększa produkcję prozapalnej Interleukiny 6, co doprowadza do zaostrzenia wielu dermatoz skórnych jak trądzik czy AZS.
Podsumowanie
Kortyzol to kluczowy hormon, który wpływa na zaostrzenie czy rozwój wielu dermatoz skórnych jak trądzik pospolity, różowaty, AZS, przebarwienia, rumień czy suchość skóry.
Bibliografia
- Agata Zejfer, Kompleksowa terapia problemów skórnych. PZWL, Warszawa 2022
- Anna Kołodziejczak, Kosmetologia tom 1, PZWL, Warszawa 2019
- Chałubek A, Faruga-Lewicka W, Kardas M. Rola stresu, rytmu okołodobowego oraz zmian hormonalnych w trądziku późnym. Aesth Cosmetol Med. 2022;11(4)://doi.org./10.52336/acm.2022.020
- Katarzyna Siemiątkowska, Wpływ rytmu okołodobowego na homeostazę organizmu “Acta Salutem Scientiae” nr.2/2021
- Thau L, Gandhi J, Sharma S Fizjologia, Kortyzol. W: StatPearls. Treasure Island, StatPearles, 2023