Starzenie oksydacyjne
Spis treści
Wstęp
Proces starzenia się skóry można podzielić na dwie kategorie – endogenne i egzogenne. To pierwsze obejmuje upływ czasu i starzenie chronologiczne oraz hormonalne, w drugim przypadku mamy do czynienia z ekspozycją skóry na czynniki zewnętrzne. Wśród nich wyróżniamy przede wszystkim promieniowanie słoneczne w całym zakresie światła widzialnego (UVA, UVB, HEV, VIS) jak również podczerwieni IR. Do czynników przyspieszających proces starzenia się skóry zalicza się również niewłaściwy tryb życia, zaburzony rytm okołodobowy, niezbilansowaną dietę, palenie papierosów czy nie odpowiednią pielęgnację. Starzenie się organizmu, a w tym skóry ma wymiar biologiczny, społeczny i emocjonalny. Nie ma jednego schematu, wg którego każda skóra starzeje się tak samo. Zarówno endogenne jak i egzogenne można na siebie nałożyć i obserwować różne zmiany w skórze.
Stres oksydacyjny
Jest stanem, kiedy w organizmie człowieka dochodzi do zaburzenia homeostazy pomiędzy ilością wolnych rodników (oksydantów) a przeciwutleniaczami (antyoksydantów). W praktyce oznacza to, że organizm nie produkuje wystarczające ilości antyoksydantów wymaganej do walki ze szkodliwymi wolnymi rodnikami. Powoduje to silne jego osłabienie, zaburza prawidłowe funkcjonowanie, jest podatny bardziej na choroby. Stres oksydacyjny należy do grupy czynników uczestniczących w patogenezie zmian neurodegeneracyjnych, a wśród nich wyróżniamy takie jednostki chorobowe jak Parkison, Alzheimer, stwardnienie rozsiane. Cały proces zachodzi również w skórze, zaburza jej mechanizmy ochronne, tym samym przyspieszając procesy starzenia się.
Wolne rodniki (ROS)
Pod względem chemicznym wolne rodniki to atomy lub cząsteczki posiadające niesparowane elektrony. Występują one naturalnie w organizmie człowieka. Powstają one podczas każdego oddechu – czyli codziennej i naturalnej, a przede wszystkim potrzebnej czynności. Produkowane z części tlenu szkodliwego cząsteczki prowadzą do uszkodzeń komórek białkowych, tłuszczowych, a przede wszystkim DNA. Wszystkie te struktury są odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
Czynniki sprzyjające tworzeniu się wolnych rodników:
- Niewłaściwa dieta, bogata w wysokoprzetworzoną żywność;
- Spożywanie produktów alholowych;
- Palenie tytoniu;
- Niewłaściwy tryb życia;
- Zaburzenia snu;
- Kontakt z metalami ciężkimi;
- Przyjmowanie niektórych leków;
- Zanieczyszczenie środowiska;
- Przewlekły stres;
- Promieniowanie UVA, UVB, HEV, VIS, IR
Starzenie genetyczne oraz hormonalne również mają wpływ na powstawanie wolnych rodników, ponieważ z upływem lat zaburza się proces ochronnych i obniża odporność organizmu.
Jak rozpoznać proces stresu oksydacyjnego?
Stres oksydacyjny nie jest widoczny tylko i wyłącznie na skórze. Oprócz zmian strukturalnych, utraty blasku i witalności można obserwować pierwsze symptomy z ogólnego zachowania organizmu. Spadek energii, brak sił, złe samopoczucie, bóle głowy czy senność to symptomy uszkodzenia komórek i zaburzeń, a także wywołanych przez zaburzenie równowagi organizmu niedoborów makro – i mikroelementów, jak również problemów z przyswajaniem odpowiedniej ilości witamin.
Konsekwencje stresu oksydacyjnego
Wolne rodniki prowadzą do uszkodzeń błon komórkowych, zaburzeń struktury tłuszczów, degradację białek, nasilenia zmian patologicznych. Co przekłada się na zaburzenia i rozwój wielu chorób, jak również problemów na tle hormonalnych.
Metody zapobiegania stresowi oksydacyjnemu
W celu spowolnienia procesu powstania wolnych rodników, jednocześnie zachowując równowagę pomiędzy oksydantami, a antyoksydantami należy dostarczać do organizmu i skóry tych drugich. Pierwszym krokiem do zapobiegania stresowi oksydacyjnemu jest zmiana trybu życia, unikanie używek, odpowiednia zbilansowana dieta bogata w warzywa, owoce, orzechy, oleje roślinne. Połączenie z dopasowaną do potrzeb danego organizmu aktywnością fizyczną spowoduje redukcje przewlekłego stresu. Kolejnym krokiem jest wykonanie badań krwi i sprawdzenie poziomu makro i mikroelementów oraz witamin. W przypadku jakichkolwiek niedoborów odpowiednie suplementowanie ich.
W celu ochrony systemu oksydacyjnego bardzo istotny jest poziom witamy D, która reguluje procesy naprawcze i regeneracyjne, wzmacnia działanie systemu odpornościowego, jak również zwiększa przeżywalność komórek.
Antidotum na wolne rodniki i spowolnienie procesu powstawania stresu oksydacyjnego jest niekwestionowana królowa witamin – witamina C. Posiada ona umiejętność neutralizowania wolnych rodników powstałych wskutek działania promieniowania czy palenia papierosów. Gwarantuje ona również ochronę białek, tłuszczy i DNA poprzez „wymiatanie” wolnych rodników. Ponadto posiada zdolności regeneracyjne witaminy E i jest kluczowym kofaktorem stabilizującym strukturę cząsteczek kolagenu. Witamina C jest bardziej stabilna i bardziej aktywna w połączniu z innymi składnikami aktywnymi. Wśród nich wyróżniamy kwas ferulowy, witaminę E, adaptogeny. W kwestii ochrony skóry sprzyja połączenie z produktami ochronnymi SPF.
Bibliografia
- Cutler R.G.: Antioxidants and aging. Am. J. Clin. Nutr., 1991; 53(Suppl. 1): 373S-379S
- Bielak-Żmijewska A., Grabowska W., Przybylska D.: Rola starzeniakomórkowego w starzeniu organizmu i chorobach związanychz wiekiem. Postępy Biochem., 2014; 60: 147-160
- Gutowicz M.: Wpływ reaktywnych form tlenu na ośrodkowyukład nerwowy. Postępy Hig. Med. Dośw., 2011; 65: 104-113
- Karolkiewicz J.: Wpływ stresu oksydacyjnego na strukturę i funkcję komórek oraz konsekwencje wynikające z uszkodzeń wolnorodnikowych– związek z procesami starzenia. Gerontol. Pol.,2011; 19: 59-67
- Kmiecik B., Skotny A., Batycka M., Wawrzaszek R., Rybak Z.:Wpływ stresu oksydacyjnego na procesy regeneracji tkankowej.Polim. Med., 2013; 43: 191-197
- Augustyniak A. , Ostrowska J. , Skrzydlewska E.; Oksydacyjne modyfikacje bialek w procesie starzenia sie organizmu; Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2001 | 55 | 1 |