Onkokosmetologia jako szczególna dziedzina zdrowia i pielęgnacji

Wstęp

Dbanie o swój wygląd jest naturalna potrzebą człowieka niezależnie od jego statusu materialnego, społecznego czy kondycji zdrowotnej. Jest to podstawowa potrzeba człowieka uwarunkowana indywidualnym podejściem do estetyki i urody ciała. Obecnie dotyczy już nie tylko kobiet, ale również mężczyzn, choć w kwestii pacjentów onkologicznych wciąż wydają się dominować kobiety, które szczególnie dotkliwie odczuwają nie tylko utratę zdrowia, ale i takich atrybutów kobiecości, jak chociażby włosy czy piersi. Warto się przyjrzeć temu zagadnieniu szerzej.

Patrząc na aktualne statystyki powszechność chorób nowotworowych zdaje się ciągle rosnąć. Prognozy Krajowego Rejestru Nowotworów wskazują, że na przestrzeni lat 2019 – 2024 zaobserwujemy wzrost zachorowań kobiet na raka piersi z 19620 do 23285 [1]. Objawy towarzyszące leczeniu często dotykają, oprócz konkretnego narządu, również urody, co szczególnie dotyczy kobiet, cierpiących na „kobiece nowotwory”, czyli wspomnianego raka piersi i jajnika. Sama choroba, jak i proces leczenia to szczególnie trudny czas dla pacjentki i jej najbliższych. Zatem wydaje się, że podejście interdyscyplinarne to najbardziej odpowiednia forma leczenia pacjentów onkologicznych. Stąd też pojawienie się onkokosmetologii jako dziedziny w służbie piękna onkopacjentkom. Zapoznaj się z zakresem jej działalności poniżej.

Najczęstsze problemy skóry i jej przydatków

Onkokosmetologia, inaczej kosmetologia onkologiczna, to dziedzina , zajmująca się szeroko pojętą pielęgnacją pacjentów w trakcie i po leczeniu onkologicznym głównie w postaci radio- lub chemioterapii w celu zapobiegania, łagodzenia objawów ubocznych w obrębie skóry i jej przydatków oraz wydłużania okresu remisji [2]. Co oznacza to w praktyce? Leczenie onkologiczne dotyka nie tylko chorego narządu lub tkanki, ale również zdrowych komórek naszego ciała. Jednym z takich narządów jest skóra, w obrębie której pojawia się: problem suchości, łuszczenia, pieczenia, świądu, a nawet bólu, uczucie napięcia i pęknięcia naskórka, wrażliwość na działanie różnych czynników, w tym kosmetyków, a także teleangiektazje, przebarwienia, utrata włosów i tzw. zespołu ręka – stopa. W przypadku hormonoterapii dochodzi do wcześniejszej menopauzy, a co za tym idzie przyspieszonego starzenia się skóry. Z kolei oparzenia i popromienne zapalenie skóry są charakterystyczne dla radioterapii i objawiają się: teleangiektazjami, przebarwieniami lub odbarwieniami i bliznami. Warto zauważyć, że objawy pojawiają się nie tylko podczas leczenia, ale utrzymują się również przez długi czas po jego zakończeniu. Przykładowo może dojść do atrofii skóry, czyli zmian zanikowych, objawiających się jako: utrata elastyczności i włóknienie skóry, tendencja do obrzęków, uszkodzenie naczyń krwionośnych, zanik mieszków włosowych oraz gruczołów łojowych i potowych [3].

Rola pielęgnacji w procesie leczenia onkologicznego

Temat ten wciąż wydaje się nowy i mało dostępny w przychodniach i oddziałach onkologicznych. Zatem edukacja pacjentów w zakresie pielęgnacji i jej pozytywnej roli w procesie leczenia jest niezwykle ważna. Na szczególne podkreślenie zasługuje nie tylko jej wpływ na skórę, ale również psychikę onkopacjentów poprzez dotyk, przyjazną atmosferę i dbałość o komfort chorego. W praktyce sprawdza się wyłącznie delikatna pielęgnacja oparta o peeling enzymatyczny, maski kremowe, serum, olejki, kremy do twarzy, promieniochronne, a także rąk i stóp oraz balsamy do ciała. Wykonywane zabiegi upiększające to henna i makijaż permanentny, przy czym trzeba tutaj mieć na uwadze, że barwniki to popularne alergeny, więc stawiamy na produkty naturalne lub przebadane (np. próba uczuleniowa). Wśród substancji kosmetycznych warto zwrócić uwagę na: pantenol, alantoinę, mocznik, trójglicerydy, ceramidy, kwas hialuronowy, kwas foliowy, witaminę E, oliwę z oliwek, olej z owsa, olej konopny, makowy, beta – glukany, alginiany oraz flawonoidy roślinne [3,4], obecne w kwiatach, owocach i warzywach. Mam nadzieję, że również moja linia kosmetyczna Dr Ewa Szmaj Esencje Natury zyska zaufanie i miano onkokosmetyków.

Artykuł powstał w oparciu o własne doświadczenia i działania w ramach Siemianowickiego Stowarzyszenia Amazonek „Razem”

Literatura

1. Krajowy Rejestr Nowotworów. https://onkologia.org.pl/pl/raporty [dostęp dnia: 8.08.2023]
2. J. Klonowska. Opieka kosmetologiczna nad pacjentami onkologicznymi realizowana przez kosmetologów w gabinetach kosmetologicznych [w:] J. Klonowska, A. Wolska. Pielęgnacja kosmetologiczna pacjenta onkologicznego. Materiały pokonferencyjne. Warszawa 2019, s. 16 – 20.
3. A. Matuła, I. Załęska, A. Lizak, M. Morawiec, J. Drąg, M. Wasylewski. Rola kosmetologa w diagnostyce oraz terapii nowotworowej. Kosmetologia estetyczna 2018, 4(7): 445 – 451.
4. A. Dąbrowska. Analiza produktów kosmetycznych dla pacjentów onkologicznych. https://biotechnologia.pl/kosmetologia/analiza-produktow-kosmetycznych-dla-pacjentow-onkologicznych,21275 [dostęp dnia: 8.08.2023].