Nadmiar estrogenów a wpływ na stan skóry

Estrogeny to hormony steroidowe, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania skóry, poprzez wiązanie się ze specyficznymi receptorami na tkance docelowej. W skórze wyróżniamy dwa typy receptorów dla estrogenów: ERⲁ i ERβ. Zlokalizowane są m.n w brodawce cebulek włosów, sebocytach, w gruczołach ekrynowych, fibroblastach, adipocytach, keratynocytach, melanocytach, komórkach śródbłonka naczyniowego oraz komórkach odpornościowych. Jednak problem może pojawić się, kiedy mamy do czynienia z nadmiarem estrogenów w organizmie.

Nadmiar estrogenów inaczej nazywany dominacją estrogenową/ przewagą estrogenową to stan kiedy w organizmie występuje nadmiar estrogenów. Ale i sytuacja, kiedy jest ich niedobór lub prawidłowy poziom w stosunku do zbyt małej ilości progesteronu, którego celem jest zrównoważenie estrogenów, ponieważ oba te hormony wzajemnie się regulują.

Aby ocenić czy występuje dominacja estrogenowa należy wykonać badanie progesteronu i estradiolu 7 dni po owulacji i następnie obliczyć RATIO progesteron/estradiol, wynik poniżej 100 świadczy o występującej dominacji estrogenowej.

Najważniejsze przyczyny dominacji estrogenowej to: zaburzenia pracy wątroby (która jest miejscem metabolizmu estrogenów), nadmierna ekspozycję na ksenoestrogeny (obecne m.in w plastiku),nadwaga i otyłość (tkanka tłuszczowa również produkuje estrogeny), antykoncepcja hormonalna, hormonalna terapia zastępcza, zaburzenia w mikrobiocie jelitowej, przewlekły stres, insulinooporność, PCOS, endometrioza, niedoczynność tarczycy, nietolerancja histaminy, ciąża.

W wyniku przewagi estrogenowej możemy obserwować zmiany w wyglądzie skóry, efekt reakcji jest zależy od ilości receptorów na tkance oraz indywidualnej wrażliwości receptorowej:

• U kobiet w ciąży przedłużeniu ulega faza wzrostu włosa, wpływa to na szybszy wzrost oraz większą gęstość włosów.
• Estrogeny zwiększają ryzyko rozwoju przebarwień, ponieważ stymulują aktywność enzymu tyrozynazy, zwiększając tym samym produkcję melaniny, a następnie transport melaniny do komórek skóry, dodatkowym czynnikiem decydującym jest promieniowanie UV.
• Poprzez receptory na adipocytach 17𝛃 estradiol zwiększa objętość adipocytów poprzez ich replikację oraz zwiększa syntezę lipidów, a przez wpływ na naczynia i zwiększone gromadzenie płynu w przestrzeniach międzykomórkowych prowadzi do rozwoju obrzęku i cellulitu.
• Pod wpływem nadwyżki estrogenów dochodzi również do zmian w naczyniach krwionośnych. Rozszerzają one naczynia krwionośne, zwiększając ich przepuszczalność co doprowadza do pojawienia się rumienia a w dalszej kolejności teleangiektazji. Estrogeny biorą udział w syntezie VEGF (czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego),odpowiedzialnego za powstanie i wzrost nowych naczyń krwionośnych. Ponadto zwiększają wytwarzanie tlenku azotu, który rozszerza dodatkowo naczynia krwionośne.
• Kobiety przyjmujące antykoncepcję hormonalnej lub HTZ mają większe ryzyko wystąpienia trądziku różowatego.
• Kolejnym aspektem, na który warto zwrócić uwagę jest nasilenie trądziku u kobiet przed miesiączka. Przewaga estrogenowa może nasilać trądzik wieku dorosłego, jest to związane z obniżonym poziomem progesteronu (który hamuje enzym 5 L reduktazę),niski progesteron nie będzie równoważył estrogenów.
• Estrogen stymuluje również mastocyty do produkcji histaminy oraz mogą mieć istotny wpływ na każdy etap uczulenia alergicznego, co przekłada się na większe ryzyko wystąpienia alergii również skórnych.

Źródła:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34274412/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10252991/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8508982/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7352873/
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8665570/
6. https://drlogy.com/calculator/progesterone-to-estrogen-ratio
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3537328/
8. https://drannagarrett.com/understanding-estrogen-dominance-in-perimenopause/
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28778332/
10. Agata Zejfer, Anna Parzychowska- Parol, PZWL, Warszawa, 2023
11. Anna Kołodziejczak, Kosmetologia tom I, PZWL, Warszawa, 2019 n