Trądzik zaskórnikowy - kiedy niewielkie zmiany stają się problemem

Wstęp

Zaskórniki to zmiany, które mogą kojarzyć się głównie ze skórą nastolatków i okresem dojrzewania. Niemniej, obecnie problem ten dotyka wielu osób, które okres dojrzewania mają już za sobą. Z pozoru może wydawać się to jedynie defekt estetyczny, który łatwo jest zwalczyć. W rzeczywistości jednak, terapia skór z trądzikiem zaskórnikowym, wymaga podjęcia kompleksowych działań na kilku płaszczyznach.

Czym są i jak powstają zaskórniki?

Zaskórniki są zmianami niezapalnymi. Aby zrozumieć, jak powstają, należy zacząć od tego, czym są i jak funkcjonują, potocznie nazywane przez większość osób “pory”. Otóż “pory” to w rzeczywistości ujścia mieszków włosowych. Z kolei mieszki włosowe wraz z gruczołami łojowymi tworzą tzw. jednostkę włosowo-łojową. To właśnie przez wspomniane ujścia mieszków włosowych, łój (inaczej zwany sebum) produkowany przez gruczoł łojowy wydostaje się na powierzchnię skóry. Jest to proces zupełnie normalny, a także potrzebny – to między innymi z sebum składa się płaszcz wodno-lipidowy skóry. Ponadto ma ono łagodne działanie antybakteryjne. Problem pojawia się wtedy, gdy sebum produkowane jest w nadmiarze, a także zmienia się jego gęstość. Zwykle obserwuje się jednoczesne nadmierne rogowacenie ujść mieszków łojowych. Te 2 mechanizmy wystarczą, aby na skórze pojawiły się zaskórniki.

Jakie typy zaskórników rozróżniamy?

• Zaskórniki otwarte - widoczne na skórze jako czarne kropki. Powstają, gdy treść nagromadzona w ujściu mieszka włosowego, utlenia się pod wpływem kontaktu z powietrzem. Zaskórniki te najczęściej występują na nosie.
• Zaskórniki zamknięte - widoczne na skórze jako małe, białe, podskórne zmiany. Powstają, kiedy komórki naskórka złuszczają się nieprawidłowo, zatykając ujście mieszka włosowego, przez co łój nie może wydostać się na powierzchnię skóry. Najczęściej występują na czole i policzkach, a także na skórze ciała, np. na plecach. Niestety mogą się one przerodzić w stany zaplane.

Co przyczynia się do powstawania zaskórników?

Nadmierna produkcja sebum i nieprawidłowe rogowacenie naskórka, to główne powody powstawania zaskórników. Istnieje jednak wiele dodatkowych czynników, mających wpływ na te procesy. Można tutaj wyróżnić:

• Uwarunkowania genetyczne – niestety nie na wszystko mamy wpływ.
• Nieprawidłowa pielęgnacja - niedostateczne oczyszczanie skóry, nadmierne złuszczanie lub kompletny jego brak, stosowanie kosmetyków źle dobranych do swojej skóry - to tylko niektóre z pielęgnacyjnych błędów, które mogą mieć wpływ na powstawanie zaskórników.
• Nieprawidłowa dieta – dieta o wysokim ładunku glikemicznym bogata w tzw. cukry proste oraz tłuszcze trans, może w konsekwencji powodować zwiększoną produkcję łoju, a także zwiększenie jego gęstości.
• Zaburzenia hormonalne - należy pamiętać, że aktywność gruczołów łojowych i produkcja łoju są stymulowane przez hormony tj. hormony tarczycy, kortyzol, insulina, prolaktyna. Wszelkie fluktuacje hormonalne, mogą zatem mieć wpływ na funkcjonowanie gruczołów łojowych (np. wzmożone wydzielanie sebum). Należy o tym pamiętać, nie tylko w kontekście chorób, ale także nadmiernego stresu czy zaburzonego rytmu dobowego.

Pielęgnacja domowa redukująca zaskórniki

W pielęgnacji domowej należy zadbać o podstawy, czyli delikatne, ale dokładnie oczyszczanie skóry, odpowiednie jej nawilżenie, regularne, delikatne złuszczanie, a także ochronę przeciwsłoneczną.

Składniki aktywne pomocne w redukcji zaskórników

• Kwas salicylowy – jest rozpuszczalny w tłuszczach, dzięki czemu wnika w głąb skóry i rozpuszcza nagromadzone związki tłuszczowe, tym samym odblokowując i oczyszczając ujścia mieszków włosowych.
• Kwas migdałowy – delikatnie złuszcza, wykazuje działanie antybakteryjne
• Kwas azelainowy – działa złuszczająco, przeciwzapalnie i antybakteryjnie
• Niacynamid – działa przeciwzapalnie, zmniejsza wydzielanie sebum
• Retinoidy – działają hamująco na produkcję łoju, regulują procesy rogowacenia naskórka

Zabiegi gabinetowe dla skór z zaskórnikami

Trądzik zaskórnikowy to problem złożony i często sama pielęgnacja domowa nie jest wystarczająca, aby się go pozbyć. Warto zatem skorzystać z pomocy specjalisty w celu dobrania odpowiednich dla danej skóry działań. Często konieczne jest zastosowanie peelingów chemicznych (z użyciem kwasów takich jak np. salicylowy, pirogronowy, trójcholorooctowy lub zaawansowanych mieszanek) o wyższych stężeniach, a także zastosowanie terapii łączonych.

Bibliografia

1. Kosmetologia Tom 1 – Anna Kołodziejczyk
2. Kosmetologia z immunologią skóry - Anna Drobnik, Aleksandra Słodka
3. “Trądzik pospolity i jego leczenie” - Magdalena Biegaj Zakład Bromatologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
4. “Acne Comedonica (Comedonal Acne) - Plewig, G., Kligman, A.M.