Jakie powiązanie ma zespół policystycznych jajników z trądzikiem?

Jak często, kiedy szukasz przyczyny trądziku u swojej podopiecznej, okazuje się, że cierpi ona na zespół policystycznych jajników? No właśnie… Niestety coraz częściej.

Czym jest, jak się objawia i jaki ma związek z trądzikiem?

Zespół policystycznych jajników, PCOS (łac. Syndroma ovariorum policysticum) to zaburzenie endokrynologiczne, które dotyka wielu kobiet, szczególnie w wieku rozrodczym. Nazwa zespołu pochodzi od obrazu jajników w USG, w których widoczne jest wiele pęcherzyków. Jest to zespół zaburzeń, którego mechanizm powstawania jest dość złożony. Na jego rozwinięcie mają wpływ zarówno czynniki genetyczne i endokrynologiczne jak również metaboliczne i środowiskowe. Etiologia natomiast nie została do tej pory całkowicie poznana. Od 2003 roku PCOS rozpoznaje się wg. kryteriów rotterdamskich :

• Rzadkie owulacje lub ich brak
• Torbielowate jajniki
• Podwyższony poziom androgenów i tego objawy

Aby potwierdzić zespół policystycznych jajników muszą zostać spełnione dwa z trzech powyższych kryteriów.

Jakie zmiany w organizmie możemy zaobserwować podczas przebiegu choroby?

• Stosunek hormonów LH do FSH jest podwyższony (wartość 1,5 może już wskazywać, że mamy do czynienia z PCOS)
• Obserwujemy podniesiony poziom androgenów (przede wszystkim: testosteron, androstendion i DHEA) – hiperandrogenizm
• Obniżony poziom SHGB w surowicy – białka wiążącego hormony
• Bardzo często PCOS występuje razem z inną jednostką chorobową – insulinoopornością, a więc podniesionym stężeniem glukozy i insuliny w surowicy
• Podniesiony poziom insuliny powoduje wzrost insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1, co przekłada się na zwiększenie aktywności androgenów
• Zaburzenia gospodarki lipidowej
• Podwyższone próby wątrobowe

Co za tym idzie, obserwujemy szereg związanych z tymi zmianami objawów, w tym między innymi:

• Nieregularne, rzadkie lub nieobecne cykle miesiączkowe
• Hirsutyzm - nadmierne owłosienie typu męskiego w okolicach twarzy (szczególnie boki twarzy, broda i podbródek), klatki piersiowej, brodawek, brzucha, odcinka krzyżowego
• Łysienie androgenowe
• Rogowacenie ciemne
• Trądzik, najczęściej w typowej lokalizacji – w linii U (oczywiście nie zawsze), nadmierne wydzielanie sebum

Jak możemy zauważyć, trądzik jest jednym z wielu objawów mogących występować podczas przebiegu choroby. Niestety, najczęściej jest on największym problemem dla kobiet, zaburzającym ich pewność siebie i dobre samopoczucie.

Co przede wszystkim wpływa na to, iż kobiety borykające się z PCOS mają problemy skórne?

INSULINOOPORONOŚĆ

Insulina, to nic innego jak hormon wydzielany przez komórki trzustki w odpowiedzi na zwiększony poziom glukozy we krwi w celu obniżenia jej stężenia. Insulinooporność to stan, w którym obserwujemy obniżoną wrażliwość tkanek na insulinę. Sama insulinooporność może prowadzić do wystąpienia zespołu policystycznych jajników oraz innych schorzeń takich jak nadciśnienie czy cukrzyca. Najbardziej narażeni na wystąpienie IO są osoby otyłe z siedzącym trybem życia, stosujące wysokoprzetworzoną i wysokokaloryczną dietę oraz zaniedbujące swój rytm dobowy. Wysoka insulina powoduje wzrost insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1, który z kolei nasila hiperandrogenizm, a przede wszystkim zwiększa syntezę testosteronu i DHEA oraz promuje śródskórne przekształcanie się testosteronu w jego bardziej aktywną formę – dihydrotestosteron (DHT) oraz powoduje obniżenie poziomu białka wiążącego hormony – SHGB. W komórkach skóry oraz komórkach gruczołów łojowych znajdują się receptory reagujące na wysokie stężenia zarówno insuliny jak i czynnika IGF-1. Sam IGF-1 może wywoływać przyspieszenie keratynizacji komórek skóry (nadmierne rogowacenie ujść mieszków włosowych) oraz wzmaga produkcje i wydzielanie sebum. Większa ilość sebum = większa kolonizacja Cutibacterium acnes w jednostce włosowo-łojowej. Tym samym powoduje to powstawanie zmian na skórze – zarówno w formie zaskórników jak i stanów zapalanych.

HIPERANDROGENIZM

To stan, w którym obserwujemy podwyższony poziom androgenów w organizmie, najczęściej spowodowany nieprawidłową pracą jajników i/lub nadnerczy. Na podwyższony poziom androgenów mają wpływ również niektóre leki. Nasza skóra ma również zdolność do syntetyzowania androgenów z cholesterolu oraz przekształcania testosteronu do DHT pod wpływem enzymu 5-alfa reduktazy. Obecne na sebocytach oraz komórkach skóry receptory reagują z androgenami w wyniku czego obserwujemy zwiększone wydzielanie sebum oraz nadmierną keratynizację w przewodach wyprowadzających gruczoł łojowy, co skutkuje czopowaniem się jednostki włosowo-łojowej i tak jak wspomniano wyżej, zwiększonej kolonizacji bakterii C.acnes.

Podsumowanie

Leczenie trądziku związanego z występowaniem PCOS niestety nie należy do najłatwiejszych. Ważne jest, aby podejść do tematu holistycznie i zająć się organizmem całościowo. Oprócz stałej opieki lekarza, powinniśmy podjąć współpracę zarówno z kosmetologiem jak i dietetykiem klinicznym – dzięki temu, poprawa stanu zdrowia i skóry jest jak najbardziej realna.

Bibliografia

1. „Twoja scura ma trądzik” – Alicja Śliwowska
2. Evaluation of androgen-dependent skin findings of polycystic ovary syndrome (PCOS) - Gokhan Artara, Betul Tasb, Gokce Turanc and Hasan Huseyin Uckanc
3. Acne - a potential skin marker of internal disease -Joseph L. Pace MD, FRCPEdin, FRCPLond
4. Hyperandrogenism and skin: polycystic ovary syndrome and peripheral insulin resistance - Samira Yarak Ediléia Bagatin Karime Marques Hassun Meire Odete Américo Brasil Parada Sérgio Talarico Filho
5. Hirsutism and acne in polycystic ovary syndrome - Johanna S. Archer VMD, MS, MD, R.Jeffrey Chang MD
6. Hormonal Profiles and Prevalence of Polycystic Ovary Syndrome in Women with Acne- Penwadee Timpatanapong, Aram Rojanasakul
7. Correlation of Skin Changes with Hormonal Changes in Polycystic Ovarian Syndrome: A Cross-sectional Study Clinical Study -B Vijaya Gowri, PL Chandravathi, PS Sindhu, and K Shanthi Naidu