Łuszczyca - czy stanowi jedynie defekt estetycznym?

Z roku na rok zwiększa się ilość osób chorujących na Łuszczycę. Czy jako specjaliści wiemy, z czym tak naprawdę zmaga się nasz podopieczny?

Łuszczyca - definicja, objawy i typy choroby

Łuszczyca jest chorobą autoimmunologiczną o charakterze przewlekłym oraz zapalnym. Dotyka miliony ludzi na całym świecie, w Polsce szacuje się, że schorzenie to dotyka 2-3% populacji. Stosunkowo często występuje u rasy kaukaskiej, rzadziej ludność afrykańska. Typowym objawem klinicznym łuszczycy jest obecność zmian zapalnych na skórze w postaci łuszczącej się, zaczerwienionej i swędzące blaszki, pokrytej srebrzystą łuską. Zmiany charakteryzują się zróżnicowanym rozmiarem - od pojedynczych, drobnych zmian po rozległe, duże płaty (tarczki) łuszczycowe.

Łuszczycę charakteryzuje szybsza proliferacja naskórka, która trwa zaledwie 2-4 dni, w przeciwieństwie do zdrowej skóry, gdzie ten proces trwa około 28 dni. Wpływ tej choroby na jakość życia pacjentów jest znaczący, zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym.

Etiologia łuszczycy jest nadal obiektem badań, jednak uważa się, że wynika ona ze złożonej interakcji między czynnikami genetycznymi, immunologicznymi i środowiskowymi. Istnieje wyraźna predyspozycja genetyczna, a osoby mające historię choroby w rodzinie wykazują zwiększone ryzyko zachorowania.

Dziedziczenie łuszczycy wykazuje wielogenowy charakter. Ryzyko zachorowania na łuszczycę u dziecka zdrowych rodziców oscyluje w granicach 1–2%. Jednakże, w przypadku, gdy jedno z rodziców cierpi na łuszczycę, ryzyko to wzrasta do 10–20%. Natomiast, gdy oboje rodziców choruje na łuszczycę, ryzyko to sięga nawet do 50–70%.

Na podstawie badań genetycznych i epidemiologicznych możemy wyróżnić następujące typy łuszczycy:

• typ 1 (młodzieńczy, dziedziczny): zmiany chorobowe pojawiają się przed 40. rokiem życia. Typ 1 obejmuje ok 75% zachorowań. Niestety cechuje się ciężkim przebiegiem i licznymi nawrotami oraz jest oporny na leczenie.
• typ 2 (dorosłych, sporadyczny): Zmiany pojawiają się między 50 a 70 rokiem życia, dotyczy ok 25% zachorowań; przebieg choroby jest łagodniejszy.

W przypadku łuszczycy możliwe jest dokonanie podziału choroby na podstawie różnych czynników, takich jak wygląd zmian skórnych, ich lokalizacja oraz charakter łusek. Wyróżniamy m.in.:

• Łuszczycę zwykłą/ pospolitą (psoriasis vulgaris)
• Łuszczycę brodawkującą (psoriasis verrucosa)
• Łuszczycę owłosionej skóry głowy (psoriasis capitis)
• Łuszczycę wysiękową (psoriasis exsudativa)
• Łuszczycę kropelkowatą (psoriasis guttata)
• Łuszczycę plackowatą (large plaque psoriasis)
• Łuszczycę stawową (psoriasis arthropatica)
• Łuszczycę krostkową (psoriasis pustulosa)
• Łuszczycę paznokci

Łuszczyca a współistniejące schorzenia.

Łuszczyca ma istotne konsekwencje zdrowotne, możemy wykazać współistnienie łuszczycy z innymi chorobami ogólnoustrojowymi. Łuszczycowe zapalenie stawów, występujące u około 30% pacjentów z łuszczycą, może prowadzić do bólu stawów i niepełnosprawności funkcjonalnej. Dodatkowo istnieje zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, takich jak choroba wieńcowa, nadciśnienie i cukrzyca. W literaturze coraz częściej możemy spotkać badania mówiące o korelacji łuszczycy a zaburzeń psychicznych.

Badania wykazują, że depresja występuje aż u 20-30% chorych. Zwiększoną zachorowalność na depresję u pacjentów z łuszczycą możemy tłumaczyć pogorszeniem jakości życia pacjentów oraz czynnikami psychospołecznymi. Badania pokazują, że nawet 80% pacjentów z łuszczycą doświadcza znacznego obniżenia samopoczucia i zaburzeń funkcjonowania społecznego. Co ciekawe współistnienie depresji w chorobie, jaką jest łuszczyca, wpływa negatywnie na efekty leczenia. Pacjenci mają wyższe ryzyko wystąpienia choroby alkoholowej, uzależnienia od nikotyny, a także rzadziej przestrzegają zdrowej diety.

Jako kosmetolodzy mamy wiele możliwości pracy w gabinecie z klientem z łuszczycą. Choroba ta nie wyklucza przeprowadzania zabiegów takich jak infuzja tlenowa, sonoforeza, czy wykorzystania delikatnych peelingów w celu złuszczenia nagromadzonej na powierzchni skóry łuski. W tym celu możemy wykorzystać m.in.: kwas laktobionowy, kwas salicylowy czy kwas azelainowy.

W pielęgnacji domowej postawmy na składniki wspomagające utrzymanie prawidłowego nawilżenia oraz prowadzące do zmniejszenia TEWL, takie jak np. emolienty, ceramidy, probiotyki, mocznik, alantoina, wąkrota azjatycka.

Podsumowanie

Nie można zaprzeczyć, że w gabinetach kosmetologicznych coraz częściej będziemy spotykać osoby z Łuszczycą. Dlatego tak ważne jest, by dokładnie poznać i zrozumieć tę chorobę oraz z empatią świadomie pomóc w doborze zabiegów, jak i pielęgnacji domowej. Pamiętajmy, że Łuszczyca jest chorobą nieuleczalną, jeśli chcemy uzyskać lub wydłużyć czas remisji zmian chorobowych, możemy potrzebować wsparcia wielu różnych specjalistów: dermatologa, dietetyka oraz psychologa.

Bibliografia:

1. Nowicka, D. Łuszczyca – pielęgnacja i postępowanie w gabinecie kosmetycznym. Kosmetologia Estetyczna, 7(5), 2018
2. Kołodziejczak, A. Kosmetologia Tom 2. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020
3. Krajewska J. Pielęgnacja skóry w łuszczycy. Lek w Polsce 2015, 25(6-7)
4. Pietrzak, B., Zwierzyńska, E., Hytroś, E. (2023). Łuszczyca cz. 1 – obraz kliniczny, patogeneza, leczenie systemowe. TERAPIA I LEKI, 79(2).
5. Krajewska J. Pielęgnacja skóry w łuszczycy. Lek w Polsce 2015 (6)
6. Hordejuk, Michalina, Marczak, Aleksandra, Szymkiewicz, Karolina, Hyjek, Michał. Depression and suicide risk in dermatological diseases - a review of the literature. Journal of Education, Health and Sport. 2022;12(11):239-246. eISSN 2391-8306.