↓Przewiń do głównej treści
  1. Artykuły/

Hormonalne przyczyny trądziku

Natalia Totko-Borkusiewicz Trądzik
Spis treści
Mgr Natalia Totko-Borkusiewicz

Wstęp

Trądzik pospolity jest jedną z najczęściej występujących chorób, dotykającą do 95 % osób w wieku nastoletnim. Związana jest z dysfunkcją aparatu skórnego - jednostki włosowo - łojowej. Wiąże się z jednoczesnym występowaniem wzmożonego łojotoku, stanem zapalnym oraz zaburzeniami rogowacenia ujścia mieszka włosowego a także nadmierną kolonizacją bakterii C. Acnes.

Jej początek ma miejsce wraz z pojawieniem się okresu pokwitania i dojrzewaniem osi hormonalnej podwzgórze - przysadka - gonady. Przyjmuje się że proces ten może trwać od 3 do 5 lat.

Coraz częściej jednak problemy trądzikowe dotykają osób które ten okres mają daeno za sobą, bez względu na to czy w przeszłości chorowały na trądzik młodzieńczy.

Wyróżniamy 2 rodzaje trądziku osób dorosłych (TLD):

  • Trądzik uporczywy, który rozpoczął się w wieku dojrzewania i występuje nadal u osób po 25 roku życia, oraz
  • trądzik o późnym początku, który dotyka osób nie mających takich problemów w wieku nastoletnim.

TLD - trądzik osób dorosłych

Jak wspomniano wcześniej trądzik osób dorosłych będzie diagnozowany u osób których wiek wskazuje na pełną dojrzałość osi HPG a mimo to występują zmiany trądzikowe. . Ponad to trądzik u osób dorosłych dużo częsciej dotyka kobiet (97,3%) niż mężczyzn (2,7%).

Charakterystyczne w tym wypadku będzie lokalizacja zmian - dolna część twarzy, broda, żuchwa, szyja a nawet klatka piersiowa czy plecy. Zmiany mogą mieć charakter zarówno zaskórników jak i ropnych krostek. W przypadkach bardzo zaawansowanych mogą występować również podskórne grudki i guzki z naciekiem zapalnym. Zmianom towarzyszyć może również wzmożony łojotok oraz utrzymujące się blizny ubytkowe i przebarwienia pozapalne.

Przyczyny TLD

Androgeny

Androgeny w organizmie ludzkim wytwarzane są w jajnikach, nadnerczach i skórze. Co ciekawe, skóra sama posiada zdolności do wytwarzania androgenów z cholesterolu oraz przekształcania tych hormonów do ich najsilniej działających wersji.

Jednym z hormonów mających bezpośredni wpływ na patologie trądziku jest dehydrosteron (DHT) oraz siarczan dehydroepiandrosteronu (DHEA-S). Stymulują one receptory androgenowe w ujściach gruczołów łojowych powodując zwiększenie wydzielania sebum oraz nagromadzenie się wydzieliny wraz z keratyną powodując tym samym powstawanie zaskórników.

Jednocześnie przy nadmiernej kolonizacji bakterii P. Acnes dochodzi do uwolnienia mediatorów stanu zapalnego w wyniku czego powstawać będą zmiany zapalne (działanie % alfa reduktazy).

Wszystko to odbywa się dzięki receptorom androgenowym w skórze, które zlokalizowane są między innymi w komórkach łojowych, gruczołach potowych, mieszkach włosowych czy keratynocytach naskórka. Na same androgeny ma wpływ aż 5 enzymów w tym 5 alfa reduktaza która przekształca nieodwracalnie testosteron w jego najsilniejszą formę - DHT zarówno w gruczołach łojowych jak i komórkach naskórka.

Liczne badania wykazują że u skór objętych trądzikiem, to właśnie poziom testostosteronu i dihydrotestosteronu jest wyższy niż u osób nie zmagającyh się z tym problemem.

Estrogeny

Do tej grupy hormonów zaliczamy estron, estriol i estradiol. Wpływ estrogenów na gruczoły łojowe nie jest jeszcze dokładnie zbadany, wiadomo jednak, że działają hamująco na wydzielanie androgenów przez gonady oraz zmniejszają ilość wydzielanego sebum. Mają wpływ również na obniżenie poziomu testosteronu we krwi poprzez pobudzenie wątroby do produkcji SHBG - globuliny wiążącej wolny testosteron.

Pomagają w utrzymaniu odpowiedniego nawilżenia skóry, oraz sprzyjają lepszemu gojeniu się ran. Badania naukowe donoszą że pacjenci objęci trądzikiem bardzo często wykazują obniżony poziom estrogenów w porównaniu do osób zdrowych.

Glukoza i insulina

Okazuje się że również poziom glukozy we krwi ma znaczenie w patogenezie trądziku. Na podstawie badań określono następującą zależność: wysoki poziom glukozy powoduje wydzielanie dużych ilości insuliny, która z kolei powoduje wzrost ilości insulinoopornego czynnika wzrostu IGF-1 poprzez hamowanie białek wiążących. Sama insulina ma również wpływ na uwalnianie hormonów androgenowych a to przekłada się na zwiększoną ilość wydzielanego sebum i sprzyja zwiększonej proliferacji keratynocytów.

Wiele badań wykazało również związek pomiędzy występowaniem insulinooporności jako skutkiem otyłości a nasileniem trądziku. U takich osób bowiem występuje wyższy poziom hormonów androgenowych, insuliny oraz IGF-1.

Hormony tarczycy

Dokładny mechanizm wpływu hormonów tarczycy na występowanie trądziku nie jest jeszcze do końca poznany. Wykazano jednak związek między występowaniem autoimmunologicznych schorzeń tarczycy a trądzikiem u osób dorosłych. Zależność ta dotyczy głównie podwyższonego poziomu przeciwciał anty-TG.

Coraz więcej badań wykazuje znaczący związek pomiędzy chorobami o podłożu zapalnym i autoimmunologicznymi takimi jak choroby tarczycy a występowaniem i stopniem nasilenia trądziku, dlatego tak ważne jest wykonanie odpowiednich badań w celu szerszej diagnostyki i ustalenia przyczyny.

Podsumowanie

Trądzik osób dorosłych jest zdecyowanie coraz częściej spotykaną jednostką chorobową w gabinetach kosmetologicznych. Biorac pod uwage przyczyny jego powstawania można śmiało uznać, iż jest choroba cywilizacyjna. Jej przyczyny często bywają bardzo złożone co wymaga wielokierunkowego i holistycznego podejścia oraz dogłębnej diagnostyki. Nasza rola jako kosmetologów w dużej mierze polegać będzie nie tylko na pracy ze skórą ale również na uświadamianiu i zachęcaniu do badań diagnostycznych oraz zmiany stylu życia.

Bibliografia

  1. Sobjanek M, Sokołowska-Wojdyło M, Barańska-Rybak W. i inni, Rola czynników hormonalnych w etiopatogenezie i terapii trądziku pospolitego, Post Dermatol Alergol 2006; XXIII, 6: 266–272
  2. Biegaj M. Trądzik pospolity i jego leczenie, Kosmetologia Estetyczna, 2 / 2017 / vol. 6, 155-158
  3. Załęska I, Wilkus K, Kuros F. Nowoczesne terapie w leczeniu trądziku późnego wykorzystywane w kosmetologii, Kosmetologia Estetyczna, 5 / 2017 / vol. 6, 459-462
  4. Khunger N, Kumar C. A clinico-epidemiological study of adult acne: Is it different from adolescent acne? Original Article, 2012:78:3;335-341 doi: 10.4103/0378-6323.95450
  5. Branisteanu D. E, Toader M. P, Andrese Porumb E, Adult female acne: Clinical and therapeutic particularities, Exp Ther Med. 2022 Feb; 23(2): 151
  6. Gollnick H. P. M, From new findings in acne pathogenesis to new approaches in treatment, J Eur Acad Dermatol Venereol. 2015;29(Suppl 5):1–7. doi: 10.1111/jdv.13186
  7. C. C. Zouboulis, W.-C. Chen, M. J. Thornton, Sexual Hormones in Human Skin, Horm Metab Res 2007; 39(2): 85-95, DOI: 10.1055/s-2007-961807
  8. Lookingbill DP, Horton R, Demers LM, Egan N, Marks Jr JG, Santen RJ.Tissue production of androgens in women with acne. J Am Acad Dermatol. 1985; 12 481-487
  9. Ashcroft G. S, Ashworth J. J, Potential role of estrogens in wound healing, Am J Clin Dermatol 2003;4(11):737-43. doi: 10.2165/00128071-200304110-00002
  10. Rao A, Sotonye C. Hall D, J, M. Endocrine Disrupting Chemicals, Hormone Receptors, and Acne Vulgaris: A Connecting Hypothesis, Cells 2021, 10(6), 1439; doi.org/10.3390/cells10061439
  11. McCracken E, Monaghan M, Sreenivasan Ś, Pathophysiology of the metabolic syndrome, Clin Dermatol 2018 Jan-Feb;36(1):14-20. doi:10.1016/j.clindermatol.2017.09.004
  12. Hirt P. A, Castillo D. E, Yosipovitch G, Skin changes in the obese patient, J Am Acad Dermatol. 2019 Nov;81(5):1037-1057. doi: 10.1016/j.jaad.2018.12.070.
  13. Vergou T, Mantzou E, Tseke P, Association of thyroid autoimmunity with acne in adult women, J Eur Acad Dermatol Venereol 2012 Apr;26(4):413-6. doi: 10.1111/j.1468-3083.2011.04084.x. Epub 2011 Apr 27.
  14. Bungau A. F, Tit D. M, Bungau S. G, Exploring the Metabolic and Endocrine Preconditioning Associated with Thyroid Disorders: Risk Assessment and Association with Acne Severity, Int J Mol Sci. 2024 Jan; 25(2): 721, doi: 10.3390/ijms25020721


↑